Nietolerancja laktozy jest powszechnym zaburzeniem trawienia. Występuje nawet u co trzeciego, dorosłego Polaka. Sama ją posiadam. Jeśli niedługo po spożyciu mleka odczuwasz dyskomfort w brzuchu, może Cię również dotyczyć. Jak to zweryfikować dowiesz się w dalszej części tego wpisu. Dodatkowo jest to jeden z członów nazwy, pod którą funkcjonuję w Internecie, więc nie może zabraknąć wpisu o laktozie na mojej stronie 🙂
Laktoza to dwucukier, który występuje w mleku wszystkich ssaków oraz w produktach mlecznych. Jest również znana pod nazwą cukier mleczny.
Gdzie znajdziemy laktozę?
Laktoza znajduje się w produktach wytworzonych z mleka. Dotyczy to nie tylko mleka krowiego, ale też np. owczego czy koziego. Zawartość laktozy w produktach mlecznych jest różna. Najwięcej laktozy ma mleko w proszku, jest to nawet 50 g / 100 g produktu. Dlatego jeśli masz nietolerancję laktozy, warto uważać również na ten produkt podczas czytania listy składników. Najmniej laktozy zawiera masło i dojrzewające sery. Laktoza jest również dodawana do innych produktów niż mleczne w celu poprawy właściwości smakowych i estetycznych.
Produkty z najwyższą zawartością laktozy w przeliczeniu na 100g.
Laktaza - o to całe zamieszanie
Za trawienie laktozy odpowiada enzym — laktaza. Rozkłada on laktozę na glukozę i galaktozę. Gdy jest go zbyt mało, albo nie ma go wcale, dochodzi do zaburzeń wchłaniania laktozy. Pojawia się wtedy dyskomfort w brzuchu, biegunki, wzdęcia czy uczucie przelewania w brzuchu. Objawy pojawiają się dość szybko, bo nawet po 30 min- 2 godzinach po spożyciu posiłku zawierającego znaczne ilości laktozy. Utrzymywanie takiego stanu przewlekle może prowadzić do odwodnienia oraz niedożywienia.
Poziom laktazy zmienia się wraz z wiekiem. Najwięcej laktazy posiadają noworodki i małe dzieci. W późniejszym okresie życia aktywność laktazy mocno spada w porównaniu z aktywnością niedługo po urodzeniu. Na aktywność laktazy wpływa również długotrwałe stosowanie diety bezmlecznej.
Podejrzewasz u siebie nietolerancję laktozy? Jakie kroki podjąć?
Jeżeli obserwujesz u siebie dyskomfort w brzuchu po spożyciu produktów mlecznych, w pierwszej kolejności zgłoś się do lekarza. Objawy nietolerancji laktozy mogą być mylone z objawami zespołu jelita drażliwego, dlatego nie diagnozuj się samodzielnie. Sama obserwacja objawów nie jest wystarczająca. Diagnostyka nietolerancji laktozy jest przeprowadzana m.in.: poprzez wodorowy test oddechowy, badanie pH stolca, pomiar aktywności laktazy, test obciążenia laktozą.
Czy istnieje lek na nietolerancję laktozy?
Tak, istnieją środki na nietolerancję laktozy, ale nie zwalczają one przyczyny, a objawy. Jest to laktaza w formie suplementu diety, którą można stosować doraźnie. Twój organizm nie produkuje sam laktazy, albo produkuje w niedostatecznej ilości, więc suplementem dostarczasz ją z zewnątrz i pozbywasz się objawów. Działanie tych suplementów jest jednorazowe i przyjmuje się je przed posiłkiem zawierającym znaczne ilości laktozy. Za długotrwałe efekty odpowiada odpowiednia dieta.
Potrzebujesz pomocy dietetyka lub spersonalizowanej diety bez laktozy?
Indywidualna dieta bez laktozy, dopasowana do również do innych twoich potrzeb, to coś, czego potrzebujesz? Dobrze trafiłaś! Podczas układania jadłospisu będę się kierować Twoimi preferencjami, tak aby dieta była smaczna i możliwa do utrzymania przez Ciebie. Bo nawet najlepiej ułożony jadłospis nic nie da, jeżeli nie będziesz w stanie go stosować. Dodatkowo zadbam o to, byś nie martwiła się tym, co masz kupić, bo otrzymasz ode mnie gotową listę zakupów. Dzięki współpracy ze mną zaoszczędzisz czas, pieniądze i skończysz z marnowaniem produktów. Zainteresowana?
Produkty bez laktozy - hit czy kit?
Produkty bezlaktozowe otrzymuje się poprzez dodanie enzymu (laktazy) do produktów zawierających laktozę. Zazwyczaj są oznaczone kolorem fioletowym oraz napisem „nie zawiera laktozy”. Ponieważ mleko i produkty mleczne są zaliczane do alergenów, muszą być obowiązkowo zaznaczone w składzie produktów. Co ważne, laktoza jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym bardzo powszechnie jako dodatek do żywności i może się znajdować również w produktach, w których nie spodziewalibyśmy się jej znaleźć — dlatego bardzo ważne jest czytanie etykiet spożywanych produktów.
Serek bieluch w wersji bez laktozy.
Jaka dieta w nietolerancji laktozy?
Jeśli masz nietolerancję laktozy, zazwyczaj nie musisz całkowicie rezygnować z nabiału. Większość osób, głównie z nabytą nietolerancją laktozy, będzie tolerować jej pewną ilość. W zależności od źródeł można znaleźć informację, że bezpieczną jednorazową dawką jest 5-10 g laktozy (100-200ml mleka). Każdy organizm jest inny, dlatego najlepiej zaobserwować u siebie jaka dawka jest dla Ciebie bezpieczna. Czyli to jak bardzo musisz ograniczać laktozę w swojej diecie, zależy od tego, jakie ilości tolerujesz. Możesz spożywać zwykłe produkty mleczne w ilości takiej, jaka jest dla Ciebie bezpieczna. Sery dojrzewające (parmezan, gouda, cheddar) raczej nie powinny wywoływać objawów. Bezpiecznym wyborem będzie również zwykłe masło. Na co uważać? Lody i desery mleczne, mleko skondensowane, jogurty z dodatkiem mleka w proszku, mleko , śmietana oraz koncentraty białka serwatkowego (WPC). Jeśli jednak obserwujesz u siebie objawy po spożyciu nawet niewielkiej ilości laktozy, rozwiązaniem będzie korzystanie z bezlaktozowych wersji produktów mlecznych.
Skoro nietolerancja laktozy jest taka powszechna, czy stosować dietę bezlaktozową profilaktycznie?
Nie. Laktoza ma pozytywny wpływ na wchłanianie wapnia i witaminy D w przewodzie pokarmowym. Wykluczając nabiał lub produkty bogate w laktozę możesz być narażony na niedobór wapnia, który naturalnie występuje w produktach mlecznych. Stosując dietę z ograniczeniem laktozy, należy pamiętać o włączeniu do codziennego jadłospisu produktów fortyfikowanych w wapń oraz nabiału w wersji bezlaktozowej. Dlatego jeśli nie musisz, nie warto rezygnować z laktozy.
Podsumowanie
Nietolerancja laktozy jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń trawienia. Jest spowodowana najczęściej niedoborem enzymu — laktazy. Laktoza występuje głównie w produktach mlecznych. Aby uniknąć objawów, osoby dotknięte nietolerancją laktozy nie muszą całkowicie rezygnować z nabiału. Obecnie na rynku jest dostępnych wiele produktów w wersji bez laktozy, oznaczone najczęściej fioletowym opakowaniem. Nie ma konieczności, by każdy produkt mleczny kupować w wersji bez laktozy, bo większość osób dotkniętych nietolerancją laktozy, nie ma zerowej tolerancji na laktozę.
Źródła
1. Zatwarnicki P. Nietolerancja laktozy — przyczyny, objawy, diagnostyka. Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 3, 273–276.
2. Wolak K., Kuźniar Z., Gomułka K. Nietolerancja laktozy, a alergia na białka mleka krowiego. Wybrane aspekty stanu zdrowia osób mieszkających na terenie Polski – przegląd i badania. Tom, 214.
3. Storhaug C.L., Fosse S. K., Fadnes L. T. Country, regional and global estimates for lactose melabsorption in adults:a systematic review and meta-analysis. The Lancet Gastroenterology & Hepatology. 2(10), 738-746.
4. Shaukat A., Levitt MD., Taylor BC. systematic review: effective management strategies for lactose intolerance. Ann Intern Med 2010; 15: 797-803.
